Moj Grad Budva

Istorija:

Drevni gradic uz samu obalu mora, skriva bogatu istorijsku proslost. Daleka proslost seze u V vijek p.n.e . Prema brojnim legendama Budva je najprije bila grad Ilira. Njeni prvi stanovnici bijahu kralj istorijski poznate Tebe - Kadmo i kraljica Harmonija. Vec u II vijeku prije n.e. , Budva pada pod rimsku vlast. Na njenim prostorima tada je veoma bila razvijena trgovina. Stanovnistvo se bavilo i uzgajanjem vinove loze i masline. Poslije propasti Rimske imperije u Budvi pocinje period vladavine Vizantije. Borba budvanskog naroda protiv Vizantije pocinje 535. godine. Slom vizantijske vlasti desio se dolaskom srpske dinastije Nemanjic na prostore tadasnjeg Crnogorskog primorja (1184-1186). Ipak, najveci procvat Budva dozivljava u Srednjem vijeku za vrijeme srpskog cara Dusana. Tada Budva dobija i statut, u kojem se opisuju uslovi zivota u Srednjem vijeku. Pod vlast Mletacke Republike Budva pada 1442. Osim ugnjetavanja od strane Mlecana, stanovnistvu Budve nevolje stizu i od strane Turaka, koji cesto upadaju u Budvu i okolna mjesta i sukobljavaju se sa Mlecanima. Na udaru zaracenih strana Budva se nalazi sve do pocetka XVIII vijeka.1807. Budvu zauzimaju Francuzi, a 1813. pada pod Austrougarsku vlast, koja Budvom gospodari narednih 100 godina.Opustosena i osiromasena Budva, pod vlascu Austrougarske docekuje Prvi svjetski rat odnosno 1914. god. Oslobodjenje od Austrougarske monarhije stize 1918. Ipak, bio je to samo predah do Drugog svjetskog rata, jer je vec 1941. Budva i njena okolina ponovo okupirana, ovoga puta od strane Italije. Oslobodjenje od nacisticke vlasti Budva je docekala 22. novembra 1944. godine.

Legenda o nastanku Budve:
Sa posebnom paznjom Budva i Budvani cuvaju mitsku legendu o nastanku grada. BUTHUA, BUTOBA, BUTUA –danas Budva-svoje ime krije iza najpoznatije autenticne price o postanku grada iz doba Stefana Vizantijca iz VI vijeka. Kako pise u navodima Filona iz Bilbosa iz II vijeka n.e., osnivanje Budve vezuje se za osnivaca grada Tebe, mitsku licnost i sina Fenicanskog kralja Agemora-KADMA. Naime, Kadmo i njegova zena Harmonija u dubokoj starosti bivaju prognani iz Tebe i na volovskim se zapregama upucuju u zemlju Enhelejaca - narod jegulja, (najstarije stanovnistvo na prostoru Budve) , gdje su osnovali novi grad BOUTHOE –Budvu. Po predanju, Budva je upravo dobila ime po volovima, (BOUS-na grckom VO), koji su supruznike Kadma I Harmoniju, nekada vladare Tebe, doveli u Budvu. Prema drugim izvorima, u Budvi je Harmonija Kadmu rodila sina Ilirija. Ipak, zbog nekog ubistva koje je Kadmo pocinio u mladosti, stize ga kazna bogova, te su supruznici (Kadmo I Harmonija) po legendi, pretvoreni u zmije.


Priroda:

Budvu zapljuskuje toplo Jadransko more. Budvanska rivijera obuhvata povrsinu od 122 km kvadratna. Ima 25 km razudjene obale. Klima u Budvi je tipicno mediteranska, to podrazumijeva blage zime i topla, uglavnom suva ljeta. Budva ima 2.300 suncanih sati godisnje.

U morskom akvatoriju zive brojne biljne i zivotinjske vrste. Tu su zelene, crne i crvene alge. U budvanskom akvatoriju zive i mnoge vrste riba :cipol (lat. Mugil cephalus), zubatac (lat. Dentex dentex), sapa (lat. Sarpa salpa), skrpina (lat. Scorpaena scrofa), orada (lat. Sparus aurata ), pa cak i gofovi (lat. Seriola dumerili). Nerijetko, stanovnici morskog dna su i hobotnice, sipe, lignje, jastozi, muslje, dagnje, kamenice, prstaci. Budvu ne odlikuju izrazito velike temperaturne razlike sto je jos vise preporucuje turistima kao mjesto idealnog odmora. Sezona kupanja pocinje 10. maja a traje do 8. novembra.

Po flori i fauni Budva je slicna drugim primorskim gradovima. U Budvi rastu palme, oleanderi, mimoze...Uspijevaju i divlji i pitomi nar, smokva, narandza, mandarina, vinova loza, maslina. Za Budvu i njenu okolinu veoma je vazno uzgajanje vocne autohtone vrste kakva je maslina.

Briga o maslini traje vjekovima, a jos od davnina ona se smatra svetim drvetom, kao i drvetom mira. Koliko je u proslosti ona bila postovana potvrdjuje istorijski podatak se prije nekoliko vjekova, posebno na Primorju, mladic nije mogao ozeniti ukoliko ne zasadi 30 mladica masline.

Duz budvanskih plaza sire se mirisi borova i cempersa. Zelenilo i kolorit, uz mirise koje sire drvoredi cempresa i borova u velikom broju budvanskih parkova, mame mnoge koji osim u kupanju i moru uzitak ljetovanja mogu doziviti i odmarajuci u hotelskim, gradskim ili sumskim parkovima. Takvih je mjesta Budva puna, i na njih nailazite gotovo na svakom koraku.

Budva je bogata i faunom. U parkovima cesto ugledate vjeverice, a na ovom prostoru zivi i ostala divljac : lasica, vidra, zec, kuna, divlja svinja, lisica, cak i jeleni lopatari ali i razne vrste ptica : galebovi, laste, orlovi, vrabci ...

Kultura:

Budva je pored turizma i grad kulture. Ne samo zbog njene izuzetno vrijedne istorijske proslosti vec i zbog stalnih uticaja i prozimanja razlicitih kultura sa kopna i mora (Heleni, Mlecani, Francuzi, Austrougari...) kulturna dimenzija Budve uvijek se prepiltala kroz drustveni zivot grada. O Budvi iz davnih vremena i danas zivo svjedoce autenticni spomenici: brojne crkve, manastiri, tvrdjave... Najprivlacniji i najstariji je Stari grad Budva, u kojem je i najveci dio tih spomenika. Pored istorije i kulture, duh Budve kroz vjekove pronosile su i mnoge znamenite licnosti. Budva je radjala mnoge velikane kicice i pera. Pomenucemo neke: Todor Vukovic, slikar iz Maina XV vijek, Krsto Ivanovic-hronicar Budve XVII vijek. U XVIII vijeku u Budvi je zivio nadaleko poznati konte Stjepan Zanovic, od rane mladosti sklon izazovima i avanturama, raskalasnom i opustenom zivotu. Znacajna licnost za Budvu je i slikar bogatog opusa Anastas Bocaric-XVII vijek. Skolovao se u Atini, bavio se skulpturom, kaliografijom i primijenjenom umjetnoscu. On je ujedno bio i prvi ucitelj svome bratu Spiru Bocaricu, koji je skolovanje provodio u Venciji. Napravio je veliki broj portreta i pejzaza.

Ipak, nesumnjivo najpoznatiji Budvanin, knjizevnik i diplomata za koga se zna i van prostora Crne Gore, narodni tribun bio je Budvanin Stefan Mitrov Ljubisa, XIX vijek. Taj knjizevnik je i za zivota proglasen najboljim pripovjedacem toga vremena. Proslavio se biljezeci i sakupljajuci narodne obicaje, dogadjaje i cuvajuci narodni jezik od zaborava.

Iz novijeg vremena, iz perioda XX vijeka, isticu se takodje priznati i poznati javni i naucni radnici. Kao najznacajnije valja navesti bracu Miroslava i Stevana Luketica. Dr Miroslav Luketic je poznati istoricar, I hronicar. Njegov brat Stevan Luketic bio je skulptor svjetskog glasa. U Budvi su se rodili i zive i slikari Slobodan Slovinic i Jovan Ivanovic.


Crkve i Manastiri:

O burnoj istoriji Budve i njene okoline, danas svjedoce mnogobrojni spomenici kulture. Budva ima veliki broj kulturno-istorijskih spomenika, medju kojima je veliki broj manastira i manjih crkava. Svi ti spomenici zivo dokumentuju prohujala istorijska i drustvena desavanja na prostoru Budvanske rivijere. Medju najpoznatije kulturno istorijske spomenike spadaju :crkva Sv.Ivana, sagradjena u VII vijeku, crkva Santa Maria in Punta iz 840 god., crkva Svete Trojice iz 1804. od Budve nalazi se manastir Stanjevici, u kojem je 1798. izglasan prvi Crnogorski zakonik. Najznacajniji i najvise pominjani manastir, centar pismenosti kod Pastrovica, plemena koje je od davnina imalo autonomnu opstinu od 12 sela, i borilo se protiv svih osvajaca /Turaka, Mlecana, gusara, kasnije Austrijanaca i Italijana/ nalazi se iznad grada-hotela Sveti Stefan. Cine ga tri crkve, u kojima su pojedine freske iz XVII vijeka.

Veoma raskosan je i manastir Rezevici izmedju Svetog Stefana i Petrovca, cija arhitektura seze jos u XIII vijek. Nedaleko od Petrovca je manastir Gradiste, spomenik poznog Srednjeg vijeka. Jos je veliki broj crkvica i manastira koji se nalaze diljem Budvanske rivijere, a koji cekaju na sve one turiste kojima je razgledanje kulturno – istorijskih znamenitosti vise od zadovoljstva.


Turizam:

Plaže -  Prvi organizovani turisticki dolasci u Budvi, pominju se jos 30-tih godina XX vijeka. Plazni turizam pocinje dolaskom prvih stranaca, Ceha, na obale Budvanske rivijere. Od tada do danas u turistickom smislu, Budva se veoma razvila. Na 12 kilometara , od Jaza do Petrovca na 20-tak plaza mozete, na toplom suncu, od 10. maja do 8.novembra uzivati oko 182 dana. Budvanska rivijera obuhvata povrsinu od 122 km kvadratna.

Budva ima 25 kilometara razudjene obale. Klima u Budvi je tipicno mediteranska, to podrazumijeva blage zime i veoma topla, uglavnom suva ljeta. Budva ima 2.300 suncanih sati godisnje.Temperatura morske vode ljeti je izmedju 21 i 25 stepeni C.

Na rivijeri bisernih plaza, kako Budvansku rivijeru drugacije zovu, prostiru se plaze : na 2.kilometra od Budve je plaza Jaz, na 200 metara od Staroga grada su plaze: Mogren I i II, tik uz budvanske zidine - Ricardova glava. Pored budvanske rive je plaza Pizana, duz obale u Budvi je Slovenska plaza, na sredisnjem dijelu Budvanske rivijere je Becicka plaza.

Na 6 kilometara od Budve je plaza Kamenovo, tristotinak metara dalje je plaza Przno, zatim dvije plaze pored poznate kraljevske rezidencije Karadjordjevica - Milocer. Na 9.kilometara od Budve nalaze se dvije plaze na Svetom Stefanu, nudisticka plaza Crvena glavica, a na 10 kilometru puta Budva – Petrovac je Drobni pijesak.

Na drugom kraju opstine Budva je Petrovac, u kojem se nalazi gradska plaza, 500 metara od Petrovac je plaza Lucice,a na 2 kilometra i plaza Buljarica. Najvecim dijelom plaze posjeduju moderno sredjene plazne barove u italijanskom ili spanskom stilu.Veliki broj plaza posjeduje plavu zastavicu, sto je garancija vrhunskog kvaliteta i ugodjaja na njima. Na svakoj od pomenutih plaza zastupljeni su i spasioci, koji motre na kupace i vode racuna o bezbjednosti.

Za one druge, koji vole mirnija mjesta nude se voznje i kupanja na ostrvu Sveti Nikola, popularno nazvanog Havaji, voznja brodom, ili camcem na plaze duz Crngorskog primorja. Ako ste zaljubljenik u intimne kutke, duz Budvanske rivijere nude vam se brojne skrovite uvale i mozda jos neotkrivena mjesta za kupanje i odmaranje, pa i plaze koje mozda upravo cekaju Vas.

Veliki je broj i onih drugih plaza, namijenjenih pripadnicima mladje generacije. Na tim plazama osjecacete se kao da ste na najegzoticnijim svjetskim mjestima. Tehno, rejv, hip-hop zurke uobicajene za noc, traju nerijetko i danju. Za dobar prodvod na plazama zaduzeni su DJ-evi. Glasna muzika i opustena atmosfera odlikuje kafice i mini barove, ali i otkrivene terase diljem budvanskog setalista, te promenadom ka Becicima i Starom gradu.

Hoteli i Smjestaj - Za smjestaj gostiju i turista Budva nudi gotovo sve, od smjestaja u hotelima sa 5 ili 4 zvjezdice, za turiste prefinjenih prohtjeva, do smjestaja u privatnim sobama, vilama ili apartmanima, u kojima mozete ljetovati po nesto pristupacnijim cijenama. U uzem i sirem jezgru Budve smjesten je veliki broj hotela.Prema poslednjim podacima ima ih oko 60.

Najveci broj hotela, tacnije 16 posjeduje 3 zvjezdice. Sa 4 zvjezdice je 11 hotela. Hotelske sobe i aprtmani privuci ce Vasu paznju vec pri prvom susretu .Vecina hotela ima obezbijedjen parking, rent-a car usluge, sopstvenu plazu, saune, otvorene i zatvorene bazene. Iz hotelskih apartmana sire se lijepi pogledi na Budvansku rivijeru i njenu okolinu. Neki od hotela posjeduju i terene za mini sportove, sale za rekreaciju, otvorene terase...

Prema misljenjima turisticke komisije za standardizaciju 19 hotelskih objekata, u Budvi je zasluzilo 2 zvjezdice, a sa 1 zvjezdicom u Budvi i okolini je 7 hotelskih objekata. U pomenutim objektima moze se ljetovati i odmarati po izuzetno pristupacnijim cijenama.

Osim hotelskog u Budvi mozete, po nesto nizim cijenama , ugodno ljetovati i u privatnom smjestaju. Tacan broj stambenih jedinica namijenjenih izdavanju se iz godine u godinu mijenja, te njihov tacan broj jos uvijek nije moguce tacno utvrditi. Prema podacima budvanskog Udruzenja turistickih agencija, u Budvi i okolini ima izmedju 100 i 120.000 lezajeva namijenjnih izdavanju u okviru privatnog smjestaja.

Kupovina - Najveci broj trgovina i butika koji nude sirok izbor garderobe uglavnom svih svjetskih modnih linija i kreatora, svih dezena, krojeva i boja, nalaze se u budvanskom Starom gradu. Lijepo sredjeni butici i izlozi nalik su mnogim slicnim radnjama u svjetskim metropolama. Tik uz te prodavnice nalaze se i parfimerije koje nude proizvode renomiranih kozmetickih kuca, juvelirnice, fotografske radnje, knjizare, butici za djecu, prodavnice mjesovite robe, kafei, pizzerije,...

Ako se zamorite od razgledanja butika u Starom budvanskom gradu, glavnim setalistem koje vodi obalom, mozete trgovati i na ljetnjem bazaru.

Ljetnji bazar smjesten je uz samo budvansko setaliste, a nudi robe siroke potrosnje, odjevne predmete, galanteriju, opremu za plazu, razne suvenire.

Nedaleko od Starog grada smjesteno je i nekoliko vecih prodajnih objekata, te gradska zelena pijaca.

Rekreacija - Ako su vase osobine jaka volja, upornost, hrabrost , visak energije i zelja za podizanjem adrenalina, Budva je sigurno mjesto za Vas. Vjerovatno vam rijeci : paraglajding, aqua ski, bungee jumpig...zvuce ineteresantno, ali ako to i dozivite u jednom danu na jednom mjestu, onda je to razlog da stignete u Budvu i osjetite cari tih izazova.
Voznja paraglajderom pocinje na 760 metara nadmorske visine sa uzletista Brajici. Upravljajuci paraglajderom uz pomoc instruktora u tandem letu, imacete priliku da uzivate u nezaboravnim i carobnim pogledima na Budvansku rivijeru.
Nista manje uzbudjenja necete dozivjeti ni ukoliko se odlucite za skakanje sa bungee-jumpinga. Platforma visoka 40 metara nalazi se na nedaleko od uvale na poslednjem dijelu Slovenske plaze. Budva je spremna i za skijase na vodi. Aqua ski zicara smjestena je na Becickoj plazi. Zicara pruza mogucnost zabave svima koji zele aktivniji i uzbudljiviji odmor na Budvanskoj rivijeri. Aqua ski zicara namijenjena je kako radoznalim turistima tako i vrhunskim sportistima, ali i pocetnicima, jer instruktori obuke uvijek su na licu mjesta.
Na ljubitelje dubina u Budvi cekaju nekoliko ronilackih klubova. Uz profesionalnu i strucnu pomoc nude kompletnu obuku i adekvatnu opremu. Kako ljeti voda u moru kod Budve iznosi 21 do 25 stepeni ronjenje je i vise nego ugodno i prosto mami na istrazivanje dubina.

Zabava - Budva kao najznacajnije turisticko mjesto na Crnogorskom primorju u pogledu zabave i posebno ljetnjih programa, nudi od svega po malo i za svakog po nesto. Ljeti je Budva najvise grad mladih.

Nocni barovi, terase, diskoteke na otvorenom prava su atrakcija za sve mlade, posebno u dugim i besanim ljetnjim nocima. Za mnoge upravo budvanske noci su najzanimljiviji i najpotpuniji dio ljetovanja. Budva je tokom poslednjih 15. godina stekla i sinonim najpoznatijeg turistickom grada za mlade. Ljeti grad vrvi od razlicitih vrsta muzike, za otvorenim sankovima, iz kafea, barova, sa otvorenih terasa slusaju se sve vrste muzike, od zabavne, folk, tehno, rejv, a nerijetko tu su i razna takmicenja za naj djevojku plaze, miss ljeta, karaoke, razni sou i dance programi...

Kako za mlade, tako Budva nista manje nije zanimljiv grad ni za pripadnike nesto starije zivotne dobi. Osim lijepo sredjenih restoranskih basta, u kojima se uz vrhunska vina, razne aperitive i zvuke lagane muzike uziva do zore, turistima rafiniranijeg ukusa i zelja na raspolaganju su i brojne likovne izlozbe, muzicke i knjizevne veceri u raznim hotelima, te u okviru kulturnog ljeta na tradicionalnom festivalu Budva Grad teatar.

Osim kupanja u cistom i toplom moru, Budva nudi i mnogobrojne sadrzaje koji ce obradovati malisane. To su uglavnom dnevne zabave po plazama, nalik djecijim mini parkovima, ali i vodenim toboganima koji su instalirani na pojedinim plazama. Svakodnevno, tokom ranih vecernjih sati pojedine hotelske baste poprimaju oblik djecije pozornice, jer se na vecini njih odvijaju mnoga djecija takmicenja /kvizovi, karaoke, .../ ali i veliki broj djecijih predstava.

Dogadjaji:

Pjesma Mediterana - Budvansko kulturno ljeto pred kraj mjeseca juna svake godine obiljezava i muzicka manifestacija internacionalonog karaktera „Pjesma Mediterana“ . Medjutim 2012 godine se ovaj festival nije odrzao. Nadam se da ce vec 2013. biti ovaj festival u nasem gradu.

Pozorisni festival Budva Grad Teatar - Danas je Budva najpoznatija po kulturnoj manifestaciji Grad teatar, koji je sinonim za Budvu tokom ljeta. Grad teatar traje vec 20 godina. Budva Grad teatar obicno pocinje u julu a zavrasava se sredinom avgusta. Osim pozorista objedinjava i muzicko te likovno stvaralastvo.Ovaj medjunarodni festival svake godine u Budvu dovodi renomirane stvaraoce iz sve tri oblasti kulture.

Ostale Manifestacije - Turistima zeljnim kulture, osim velikog broja razlicitih likovnih izlozbi, koncerata ozbiljne muzika i obilja drugih programa, nudi se i manifestacija „Budvanska noc“ u julu, „Petrovacka noc“ u avgustu,a pred kraj ljeta u oktobru ribarska festa „Dan siruna“.
Takodje veliki je i broj zabavno-muzickih sadrzaja koji se organizuju u vecini budvanskih hotela, motela ili restorana.

 

Značajno - Budva je poslednjih nekoliko godina domacin i Velikog karnevala u maju, te „Internacionalnog festivala plesa“ u junu. Zimi, uprava grada obicno je pokroviltelj programa Doceka nove godine na otvorenom, /ispred zidina Starog grada/ koji zapocinje 31.decembra a zavrsava se 2.januara. U programu na budvanskim trgovima ucestvuju uglavnom izvodjaci zabavne muzike.